Waarvoor kies jij?

Deze zomer schotelen we onze volgers op Facebook en Instagram vanaf midden juli elke week een keuze voor rond natuur en milieu. 

Wekelijks geven wij hieronder ook toelichting over de thema's die aan bod komen. De meest recente vind je altijd bovenaan.

Landschap of windturbines? (22/08/24)

Hernieuwbare energie en lokale energieproductie, dat is de toekomst. In plaats van enkele grote gebouwen van energiecentrales, schieten windturbines als paddenstoelen uit de grond.

De komst van nieuwe windturbines roept heel wat weerstand op bij onder meer burgers, want ze vormen een gevaar voor vleermuizen en vogels (op hun trekroutes). Ze zijn luidruchtig en hebben een bewegende slagschaduw.

Ze kunnen dus zeker niet overal geplaatst worden.

En hoe zit dat met ons Vlaamse landschap?

Een idyllische plek op een heuvel, die opgeleukt wordt met twee windturbines.
Een skyline met boerderijen en landbouwnatuur waartussen flinke stalen wieken draaien.

Het wordt meer en meer realiteit. Voor de een horen windturbines bij een nieuw normaal landschapsbeeld, voor de ander is dit ronduit landschapsvervuiling.

Wat vind jij van windturbines in de buurt van beschermde landschappen of erkende dorpsgezichten?
Waar trek jij de grens tussen cultuur, erfgoed, landschap, technologie en noodzaak?
Als je mocht kiezen, gewoon op gevoel, waar mogen voor jou wel windturbines en waar zeker niet?

Bomen of heide? (15/08/24)

In deze tijd van het jaar zakken mensen van heinde en verre af naar natuurgebieden als Tenhaagdoornheide en de Mechelse Heide, om er te genieten van de paarse, uitgestrekte heidevelden. Bloeiende heide is prachtig en fotogeniek.

Meer dan een eeuw geleden was er weinig bos en veelal heide in Limburg. Kleine boeren lieten hun schapen er overdag op grazen. ’s Nachts sliep de kudde in de potstal op heideplaggen (de bovenste laag aarde met daarin de plantenwortels). De door schapen bemeste plaggen gebruikte de boer nadien om zijn percelen te verrijken.

Heidegebieden vervullen vandaag de dag een andere rol en scheppen volop kansen voor plant en dier. Denk maar aan rendiermos en brem, gladde slang en nachtzwaluw. https://www.ecopedia.be/soortbeheer/4-dieren-van-grote-heide-duin-en-graslandcomplexen

Als bomen worden gekapt ten voordele van heide, lokt dit vaak protest uit bij burgers, omdat elke boom voor hen telt. Heel begrijpelijk.

Natuurverenigingen helpen om de biodiversiteit* te behouden en te vergroten. Daarom wordt er soms weloverwogen gekozen voor heide in plaats van bomen in bepaalde gebieden.

Meer info vind je o.a. in het Dossier Heideherstel in Vlaanderen van Natuurpunt.

*Biodiversiteit is de diversiteit (verscheidenheid) aan levende wezens (in een bepaald gebied). Hoe meer verschillende soorten, hoe beter. Dit geldt ook op genetisch vlak.

Landbouw of natuur? (08/08/24)

Als we aan mensen foto’s zouden tonen van verschillende omgevingen met de vraag: “Waar zou je nu willen zijn? Welke omgeving brengt rust in je hoofd?”, zou bijna niemand een drukke, volgebouwde betonnen omgeving kiezen.

Laten we hen alleen de keuze tussen een veldweg ten midden van akkers en weilanden, of een bospad langs een kabbelende beek … dan weten we nog niet zo zeker waarvoor ze kiezen.

Landbouwgrond is immers ook open ruimte: groen, zover je kijken kunt.

De moderne, reguliere landbouw is echter verre van natuurlijk, met zijn grootschalige akkers met alleen maar hetzelfde gewas.

Ongelooflijk wat een heg, poel, houtkant of bloemenrijke akkerrand dan al kunnen doen! Persoonlijk vinden we dat visueel aantrekkelijker, minder saai. We zijn er zeker van dat ook de natuur de verdwenen kleine landschapselementen mist.

Niemand zou ooit moeten kiezen tussen landbouw of natuur!

Landbouw én natuur verdienen beiden een volwaardige plek in onze open ruimte. Bovendien heeft landbouw de natuur nodig. Want zonder gezonde bodem, zuiver water en propere lucht kan er geen gezond voedsel gekweekt worden.

Speelplaats of bouwplaats? (01/08/24)

Dagelijks wordt meer dan 5 ha verhard in Vlaanderen (bron: Omgeving Vlaanderen) wat overeenkomt met 10 voetbalvelden.

Ondanks de betonstop wordt er in Vlaanderen nog gebouwd dat het een lieve lust is. Dat legt alsmaar meer beslag op de open ruimte, die we ook hard nodig hebben.

Bouwplaatsen met sleuven, bergen zand en blinkende graafmachines oefenen een grote aantrekkingskracht uit op kinderen. Het spreekt voor zich dat ze verboden terrein zijn.

Hebben kinderen nog voldoende plekken dicht bij huis, waar ze naar hartenlust in het zand mogen graven, kampen mogen bouwen met takken en wat ze nog allemaal vinden in de natuur? Waar ze in regenplassen mogen spetteren? Waar ze mogen rondhollen tot ze omvallen van vermoeidheid?

In een landschap dat meer en meer versnipperd raakt, wordt het steeds moeilijker om nog een groene omgeving te vinden, waar naar hartenlust gespeeld kan en mag worden.

Wij vinden dat kinderen meer verdienen dan beton om op te spelen. Daarom schaarden wij ons ook achter de ‘Ik verdien meer’-campagne in de aanloop naar de verkiezingen van juni jl.
https://www.ik-verdien-meer.be/meer-natuur

Natuur: verre vriend of goede buur? (25/07/24)

90% van onze tijd brengen we binnenshuis door.

Dat is veel te veel voor de buitenwezens die wij van nature zijn.

Uit talrijke onderzoeken komt naar voren dat we de natuur hard nodig hebben. We maken er deel van uit en we kunnen de link met de natuur niet verbreken of verwaarlozen zonder dat onze geestelijke en fysieke gezondheid eronder lijden.

Misschien heb je het geluk om dicht bij een natuurgebied of bos te wonen. Misschien woon je in de stad, omringd door beton. Of ergens tussenin.

In ons druk bebouwde Vlaanderen is elk stukje natuur een waardevolle aanvulling. Om de verstedelijkte omgevingen leefbaar te houden, werd de 3/30/300-regel boven het doopvont gehouden. Die regel stelt dat elke woning in Vlaanderen nood heeft aan:

• 3 zichtbare bomen;
• 30% ‘klimaatgroen’ in zijn omgeving;
• Toegankelijk groen op 300 meter.

We hebben groen van doen! En dat nog het liefst dicht bij huis, zodat we ons niet hoeven te verplaatsen en meer tijd in dat groen kunnen doorbrengen.

Want natuur is beter een goede buur dan een verre vriend.

Ter illustratie geven we de link mee naar een verhelderend filmpje van Staatsbosbeheer in Nederland over ‘De Groene Metropool waarin stad en land verbonden zijn’:
https://www.youtube.com/watch?v=yrwqGdXdLpU

Natuurverbindingen zijn ook van waarde in ons Vlaamse landschap.

Kunstgras of graskunst? (18/07/24)

Kunstgras en ‘natuurlijk’ gras

Ervaring met kunstgras hebben we niet. Daarom staken we ons licht op op het wereldwijde web waar je de vele artikels en advertenties over kunstgras niet meer gelezen krijgt.

Met een kritische blik maakten we een selectie.

We ontdekten zo dat puur natuur gazon, in de kunstgrascontext vaak ‘echt’ of ‘natuurlijk’ gras/gazon wordt genoemd. Een omgekeerde wereld.

In 2022 verscheen dit artikel van Livios, ‘de site voor iedereen die bouwt en verbouwt’. En bij een woning hoort natuurlijk een tuin met gazon. Livios liet de Limburgse firma Ecograss aan het woord die 5 fabels over kunstgras doorprikte, zoals daar zijn: ‘Kunstgras bevat schadelijke stoffen’ en ‘Door kunstgras kan er geen water meer in de bodem trekken’.

Een kunstgrasmat laat water door (lezen we in het Livios-artikel) dankzij “ een nagebootste wortelzone met geperforeerde gaten die een diameter van 2 centimeter hebben”. De mat wordt op een waterdoorlatende onderlaag gelegd, waardoor hemelwater dus wel degelijk erdoor kan sijpelen.

Verharding

Maar … kunstgrasmatten worden door de overheid toch gelijkgeschakeld aan kiezels en dolomiet. Kunstgras is dus een verharding, ‘natuurlijk’ gazon niet. Wat betekent dat een kunstgrasmat vergunningsplichtig is, en dat de gemeente bepaalt hoeveel ruimte die maximaal in beslag mag nemen in jouw tuin.

In de infobrochure Slim verharden van gemeente Denderleeuw lezen we:
‘Het aanleggen van kunstgras brengt met zich mee dat onder de toplaag de bodem sterk wordt samengedrukt, gestabiliseerd en voorzien van een folielaag. Deze handelingen dekken de bodem m.a.w. af en brengen een kunstmatige laag aan waardoor essentiële ecosysteemfuncties verloren gaan.” Als de bodem haar functies niet naar behoren kan uitvoeren, kan ze ook geen ecosysteemdiensten meer leveren.

Ecosysteemdiensten zijn volgens Ecopedia: “(…) voor de mens waardevolle goederen en diensten die door ecosystemen worden voortgebracht, zoals waterzuivering, bescherming tegen overstromingen, hout, recreatie en esthetische waarde.”

Ecosysteemdiensten van een ‘natuurlijke’ grasmat zijn o.a.:

• In een niet-gemillimeterd gazon krijgen andere planten (denk maar aan klaver en madeliefjes) en beestjes (regenwormen, kevers, …) ook de ruimte. Dit bevordert de biodiversiteit in je tuin.
• De grasmat laat het water insijpelen in de bodem én houdt de bodem vast (en voorkomt zo erosie).
• Het gras zorgt voor verkoeling van de omgeving.

Voor- en nadelen

Dat er voordelen verbonden zijn aan kunstgras zullen we niet ontkennen. Voor wie gras afrijden een brug te ver vindt, er geen robot voor inschakelen wil maar toch vasthoudt aan gazon, kan een kunstgrasmat een oplossing lijken.

Besproeien in de zomer, als een hittegolf gazons dreigt te verschroeien, is ook niet nodig op kunstgras, denken we dan. Handig!
Maar dan lezen we in de blog van Buitengoed: “De temperatuur van kunstgras kan in de volle zon oplopen tot ruim 40 graden. En dat voelt wel heet aan maar u verbrandt uw voeten niet. Even besproeien met koud water doet wonderen.”
Besproeien met water?! Die zagen we niet komen!

Onderhoud

Wie van een strak, frisgroen gazon houdt, heeft er wel wat werk aan. Bemesten, bekalken, verticuteren, ongewenste plantjes uitsteken, molshopen verdoezelen, …

Lang leve het kunstgras! Een levensduur van 10 à 20 jaar. Eén keer per jaar een grondige poetsbeurt (met het juiste materiaal) volstaat en verder zo nu en dan de plantjes uitplukken die toch in de mat wisten te wortelen.

Heb je huisdieren of buurtkatten die jouw kunstgrasmat als toilet gebruiken, dan wordt dit geadviseerd door Royal Grass: “Verwijder urine en uitwerpselen van honden en katten. Het kan met een allesreiniger maar het kan ook met een lekker geurende wasverzachter.”
Allesreiniger of wasverzachter?! Dat zijn absoluut te mijden producten in je tuin. Niet doen dus!

Dit vreemde advies vonden wij terug in dit artikel van eerder dit jaar, op de website van Appeltern, een site met 200 toontuinen. We lezen hier ook: “Wij adviseren standaard om naast de oppervlakte aan kunstgras net zoveel oppervlakte te bestemmen voor beplanting. Op die manier blijft er voldoende ruimte voor een biodiverse (door)ontwikkeling.”
Goed plan, maar houd wel rekening met de regels opgelegd door je gemeente!

In datzelfde artikel stellen ze ook: “Voorheen had kunstgras een slecht imago in het kader van de duurzaamheid. Inmiddels is het zo dat ‘de footprint’ die je achterlaat met kunstgras minder diep is dan met normaal gras.”
Is dat echt zo? We vinden (voorlopig) geen bronnen die het tegenovergestelde beweren, dus geven we dit het voordeel van de twijfel.

Overweeg je een kunstgrasmat?
Win eerst degelijk advies in en ‘bezint eer ge begint’.

In het Verenigd Koninkrijk worden petities ondertekend waarin men oproept om de verkoop en het gebruik van kunstgras te verbieden. De Britse regering deelde haar standpunt op https://petition.parliament.uk...

Graskunst

Dankzij ‘Maai Mei Niet’ ontdekten we massaal welke bloemen er groeien en bloeien in een ‘natuurlijke' grasmat die een maand lang geen grasmaaier ziet.

Dat is pure kunst, gecreëerd door de natuur!

En met de bloemen komen ook de vlinders, bijen en andere insecten. Wat weer een boost geeft aan de biodiversiteit.

Dus ja, geef ons maar écht gras!

#ruimtelijkeordening #water #klimaat #afval