Spreek jij ook eco? - deel III

In dit laatste deel van ons drieluik ‘Spreek jij ook eco?’ duiken we in de Eco-score en Nutri-Score.

Eco-score

De Eco-score is ontwikkeld om de milieu-impact van voedingsproducten in kaart te brengen en de consument hierover te informeren.

Hij helpt je dus om gemakkelijker milieubewuste keuzes te maken als je je boodschappen doet.

Eco-score is een Frans keurmerk dat in april 2021 overgenomen werd door Colruyt Group. Ook Carrefour en Lidl introduceerden de Eco-score in hun winkels in België, maar schaften het label weer af in 2023.

Momenteel kleeft de Eco-score alleen op producten van de eigen merken van Colruyt Group.

Hoe wordt de Eco-score berekend?

Bij de berekening van de Eco-score wordt er eerst een analyse gemaakt van de levenscyclus van het product (de weg die het product aflegt van de gebruikte grondstoffen tot aan de uiteindelijke afvalverwerking). Het product krijgt dan een score tussen 0 en 100.

Bijkomend krijgt het specifieke product plus- en minpunten voor aspecten als productiemethode, verpakking, herkomst en biodiversiteit. Volgens een bonus-malussysteem worden die punten bijgeteld of afgetrokken (max. 25 meer of minder) van de eerste score.

Het uiteindelijke resultaat van de berekening wordt weergegeven met een letter van A tot E.

A-producten scoren 80 à 100 op 100. Eco-score A staat voor een lage milieu-impact, Eco-score E staat voor een hoge milieu-impact. Hoe meer de score neigt naar E, hoe hoger de ecologische voetafdruk van het product dat je koopt.

Bronnen
https://www.test-aankoop.be/gezond/voeding/etikettering/antwoord-van-expert/eco-score
https://www.colruyt.be/nl/over-colruyt/duurzaamheid/eco-score/eco-score#

Op 10/06/24 berichtte Vilt dat Colruyt binnenkort verder moet zonder Eco-score. Het voorvoegsel ‘eco’ is misleidend, omwille van verwarring met het officiële label binnen de biologische landbouw, aldus IFOAM Organics Europe* en IFOAM France. Het label moet daarom verdwijnen. De score zelf (de duurzaamheidsclassificering) mag wel behouden blijven.
Colruyt Group ziet dit label echter niet graag verdwijnen omdat het ingeburgerd is bij zijn klanten. Wordt ongetwijfeld vervolgd.

*IFOAM Organics Europe is de internationale koepelorganisatie van de biologische landbouw- en voedingssector.

Verwar Eco-score niet met ecoscore

De ecoscore (zonder streepje) drukt in een schaal van 0 tot 100 uit hoe milieuvriendelijk een voertuig is. Hoe hoger de score, hoe milieuvriendelijker het voertuig.
Voor de berekening ervan wordt gekeken naar de schade die het voertuig veroorzaakt voor:

• Het broeikaseffect:
• De luchtkwaliteit (gezondheidseffecten en effecten op ecosystemen);
• De geluidshinder.

Bron: https://www.vlaanderen.be/mobiliteit-en-openbare-werken/auto-en-motor/ecoscore-van-voertuigen

Nutri-Score

De Nutri-Score is een voedselkeuzelogo dat de berekende voedingswaarde van een product visueel weergeeft.

Het van oorsprong Franse label werd in 2018 geïntroduceerd in België door de federale overheid. De overheid waakt ook over dit label, want alle producten die met de Nutri-Score op onze markt komen, moeten gemeld worden bij de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu.

Dit label helpt je als consument om bewuste en evenwichtige voedingskeuzes te maken. Hoe hoger de score (A), hoe gezonder het product (binnen die productcategorie). De laagste score (E) wordt gegeven aan producten die je best sporadisch eet.

De kleuren en letters zijn een visuele weergave van de voedingswaardetabel.

Opgelet: Omdat de scores per productcategorie toegekend worden, kan een gezonder product uit de ene categorie toch een lagere score krijgen dan een ongezonder product uit een andere categorie. Dit zorgt voor verwarring bij de consument.

Meer info vind je op de website van Vlaams Instituut Gezond Leven vzw: https://www.gezondleven.be/themas/voeding/beleid/voedingslabels/nutri-score-label

70% van de Belgen wil de Nutri-Score verplicht op alle voedingsproducten zien (volgens een onderzoek van Sciensano) lezen we op 29 april ’24 in een verhelderend artikel op de website van Vilt. Voor de Europese Unie echter is een regelgeving hierrond nu geen topprioriteit. Niet alle Europese landen zijn ook te vinden voor een brede EU-standaard, onder meer omdat Nutri-Scores voor dezelfde productcategorieën ook per land kunnen verschillen omwille van de verschillen in voedingspatronen en cultuur.

In juni ’24 maakte de Belgische Confederatie Zuivel (BCZ) zich boos over de nieuwe Europese (verstrengde) regel voor Nutri-Scores voor dranken, waardoor aan volle melk dezelfde score toegekend werd als aan Cola light. Ze pleitten ervoor om voedingsmiddelen niet te beoordelen louter op basis van een optelsom van individuele nutriënten, maar om met een holistische kijk het totale gezondheidseffect in rekening te nemen. Ontdek meer in dit artikel van Vilt op 24/06/24.

VRT NWS pakte begin juli 2024 uit met dit artikel: Nieuwe nutriscores zorgen voor verwarring in winkelrekken: "Grote fles melk krijgt nutriscore A en een kleine B, hoe kan dat nu?"
Spoiler alert: op hetzelfde schap staan zowel oude als nieuwe melkverpakkingen (met de strengere score).

Op 5 september ‘24 berichtte Vilt nog over Danone die geen Nutri-Score meer zouden vermelden op hun drinkyoghurts, uit onvrede met het nieuwe algoritme.

Conclusie

• Eco-score en Nutri-Score kunnen de consument in verwarring brengen, omdat ze sterk op elkaar lijken en ze allebei op eenzelfde product kunnen voorkomen.

• Ook is verwarring mogelijk binnen de scores. Waarom scoort één product bijvoorbeeld Nutri-Score B en een ander (dat absoluut gezonder is) Nutri-Score C?

• De Eco-score geeft ook niet de daadwerkelijke milieu-impact weer, omdat niet altijd alle parameters in rekening gebracht kunnen worden. Het is meer een indicatie. Je kunt gelijkaardige producten uit verschillende supermarkten ook niet vergelijken omdat niet alle supermarkten de Eco-score toepassen.

Toch zijn zowel Nutri-Score als Eco-score handige labels. Als we ze goed weten te interpreteren, kunnen ze ons doelbewuster laten kiezen en kopen, met aandacht voor het milieu en onze gezondheid.

Wat we ons nog afvragen: Het lijkt wel alsof met deze labels de eindverantwoordelijkheid bij de consument gelegd wordt. Welke inspanningen leveren supermarkten en producenten om meer producten aan te bieden die én gezond zijn én een lage milieu-impact hebben?

Het antwoord hierop hebben we (nog) niet. Wie het kent, mag het ons bezorgen.

Update november 2024: 
In 'Wetenschap Uitgedokterd: Heeft de Nutri-Score zin?' laat VILT Elke Godden (Human Health bio-ingenieur bij UAntwerpen) aan het woord over haar experiment rond Nutri-Score. Zij wil achterhalen voor wie dit werkt en in welke situaties, om zo te bepalen hoe Nutri-Score optimaal ingezet kan worden.

Ontdek ook de andere artikels binnen dit drieluik
Spreek jij ook eco? – deel I - Klimaatwoorden
Spreek jij ook eco? – deel II - Greenwashing

#klimaat #afval