"Die hinder valt wel mee, hoor!"

Racende motoren op een crosscircuit kan je vaak al van ver horen. Net zoals een groot varkensbedrijf wel eens geurhinder kan veroorzaken. Daarom voel je al aan je kleine teen dat er meer hinder komt als dergelijke projecten uitgebreid worden. Toch?

Maar als we vergunningsaanvragen nalezen voor nieuwe of uit te breiden projecten die hinder (kunnen) veroorzaken, blijkt die voorspelde hinder allemaal wel mee te vallen op papier.

Hoe kan dat? 

Referentiesituaties

Verkeerde referentiesituaties vooropstellen is een beproefde techniek om hinder te minimaliseren in vergunningsaanvragen.

"De referentiesituatie is de toestand van het milieu die als vergelijkingsbasis dient voor het beschrijven en beoordelen van de impact van een plan of project. De referentiesituatie is dus de toestand van de omgeving in afwezigheid van het plan of project. Doorgaans is dat de huidige situatie," lezen we op deze website van de Vlaamse Overheid.

In praktijk loopt het soms anders.

In een aanvraag voor regularisatie (eerst iets uitvoeren en er dan pas een vergunning voor aanvragen) worden de effecten op de omgeving vaak weggewuifd. 

Een voorbeeld: een boom werd gekapt en daar wordt een regularisatie voor aangevraagd. De huidige situatie (de boom is al weg) wordt dan beschouwd als de referentiesituatie en wordt vergeleken met de nieuwe situatie (de boom is gekapt, mét een vergunning). Dat is niet correct. De juiste referentiesituatie is het moment waarop de boom er wel nog stond.

Iets dat al lang niet meer in gebruik is, wordt ook geregeld aangehaald als (verkeerde) referentie. Zo werd de geluidshinder door fietsers op het Kolenspoor vergeleken met die van een passerende trein, terwijl er al decennialang geen trein meer reed op dit tracé (en die dus ook geen hinder meer gaf). 

Natuurlijk moeten effecten globaal bekeken worden, samengeteld met alle andere bronnen in de omgeving. Maar de stelling dat de lawaaihinder toch wel meevalt, omdat er al veel omgevingslawaai is, klopt toch niet helemaal (denk bijvoorbeeld aan crosscircuit Horensbergdam). 
Er is al lawaai, en er komt nog extra lawaai bij door het project waarvoor een vergunning wordt aangevraagd. Dat is al realistischer.

Volgens de regels

Regels zijn er voor een reden. Gelukkig zijn er regels!

Maar regels zijn niet altijd perfect of up-to-date. Ook zitten er soms gaten in, die leiden tot grijze zones.

Het is bijvoorbeeld niet omdat een geluid onder de 50 decibel blijft dat het niet irritant kan zijn. 

En het is niet omdat er geen bijzonder lange file staat bij het kruispunt in jouw straat (in landelijk woongebied) dat jij die vijf extra vrachtwagens van het nabijgelegen bedrijventerrein, die elke werkdag meermaals aan jouw voordeur passeren, niet als hinderlijk kunt ervaren.

Stofhinder is ook moeilijk meetbaar, want hoeveel stof is teveel?

Ook een grondwaterwinning die individueel perfect in orde is kan, in combinatie met andere winningen in de buurt, de bodem wel leegtrekken.

Geurhinder of stank zijn ook moeilijk meetbaar. De enige wetenschappelijke methode is om de concentratie van bepaalde stoffen in de lucht te meten. Maar zelfs al blijft die concentratie onder de norm, dan nog kan de stof geurhinder veroorzaken.

Zowel geur- als geluidshinder zijn ook zeer subjectief. De ene persoon heeft er last van terwijl de ander niets speciaals ruikt of hoort.

Nog een beproefde techniek die helaas toegepast wordt: Als iets niet binnen de regels past, dan passen we de regels gewoon aan.
Een zeer betreurenswaardig voorbeeld is het versoepelen van de drempels voor PFAS en PFOS in de bodem (januari 2025).
Daar worden mens en natuur niet beter van!

Geluid is meer dan decibels

Wat is geluidshinder?
Daar blijkt geen eenduidig antwoord op te zijn. 

In de VLAREM-normen wordt geluid uitgedrukt in decibels. 

Als je onder de drempel blijft van de wettig toegelaten geluidsdruk (in decibels) dan is er niets aan de hand. Er is dan geen sprake van onaanvaardbare hinder. Wordt gesteld!

Maar geluid is meer dan drukgolven. Ook nauwelijks hoorbaar geluid kan zeer irritant zijn. Denk maar aan een lekkende kraan. Of aan vingernagels die krassen over een schoolbord (wie kent dat nog?): weinig decibels, maar kippenvel en krullende tenen gegarandeerd!

Het regelgevend kader houdt enkel rekening met wetenschappelijk meetbare gegevens zoals geluidsdruk. Geluidsperceptie is niet meetbaar en kan bijgevolg moeilijk in een regelgeving gegoten worden.

Bij de Limburgse Milieukoepel zijn we ervan overtuigd dat ‘geluidshinder’ ook ervaren kan worden als de decibelnorm gerespecteerd wordt. Het lage brommende geluid van crossmotoren bijvoorbeeld is kilometers ver nog te horen en kan als storend ervaren worden. Daarom moet ook daarmee rekening gehouden worden.

Conclusie

Hinder die niet gemeten kan worden is ook hinder. Deze moet op een realistische wijze voorspeld kunnen worden in vergunningsaanvragen.

#ruimtelijkeordening #landbouw #mobiliteit #water

Beeld: Stocksnap via Pixabay