Rallycrosscircuit Duivelsberg

Rallycrosscircuit Duivelsberg in Opgrimbie (Maasmechelen) kreeg in november 2023 een tijdelijke vergunning van minister Demir tot 2030. 

Voorlopig is er dus een einddatum voor de uitbating bekend. Maar wat na 2030? 

Lawaaisport en natuur

Geluidsnormen VLAREM achterhaald

Een rallycrosscircuit met voertuigen die gebruikmaken van verbrandingsmotoren op fossiele brandstoffen, brengt altijd lawaai, fijn stof, CO₂ en stikstof met zich mee. Daarbij komt nog de drukte van de bezoekers en deelnemers (aankomen, parkeren, wegrijden) en de inname van ruimte die eigenlijk beter voor natuur bestemd zou zijn.

Vooral geluidshinder is een groot struikelblok. Toen de VLAREM-regelgeving werd opgesteld in 1995, was er nog geen sprake van juridisch beschermde natuur zoals VEN (Vlaams Ecologisch Netwerk) en SBZ (Speciale Beschermingszone).
In het VLAREM (art. 5.32.10.1, § 1, voor wie het wil nalezen) worden verbods- en afstandsregels vernoemd voor bepaalde gebieden. VEN en SBZ behoren niet tot deze gebiedscriteria. Een VEN- of SBZ-statuut levert dus geen strengere geluidsnormen op.

In plaats daarvan rekent de Vlaamse overheid op bestaande regelgeving, maar laat na deze zoals VLAREM te actualiseren.

Het MER (Milieueffectenrapport) en de Passende Beoordeling concludeerden ondanks alles ‘niet significant negatieve effecten’. Ook over de bocht van 180° van Agentschap voor Natuur en Bos in dit dossier, stellen we ons vragen. Zij gaven immers een ongunstig eerste advies, dat nadien werd herwerkt tot een voorwaardelijk gunstig advies.

Enclave

Het circuit is gelegen in Habitatrichtlijngebied, volledig omsloten door Vlaams Ecologisch Netwerk, grenzend aan Vogelrichtlijngebied, en vormt al ruim 20 jaar (sinds 2001) een weg te werken enclave binnen het Nationaal Park Hoge Kempen. Ook verschillende beleidsdocumenten bevestigen dat dit circuit hier niet op zijn plaats is. Meer nog, Provincie Limburg stelde in het provinciaal ruimtelijk structuurplan van 2012 dat deze locatie niet werd opgenomen in de ‘cluster voor lawaaisport’.

Toch besloot de Vlaamse regering bij de opmaak van het GRUP Hoge Kempen fase 1 (in opmaak in 2024) dat deze zone recreatiegebied mocht blijven en niet omgezet moest worden in natuur. Voor de duidelijkheid: binnen de Limburgse Milieukoepel vzw zijn we tevreden met de algemene intentie van dit GRUP: heel wat (maar niet alle) enclaves zullen weggewerkt worden. 
Of lawaaisport thuishoort in recreatiegebied omgeven door natuur, blijft toch de hamvraag voor ons. 

De huidige vergunning

Hernieuwing of nieuwe vergunning?

Eind 2019 verliep de lopende vergunning. Er moest een 'hernieuwing' aangevraagd worden. Om vergunningstechnische redenen* zou het circuit intussen als nieuwe inrichting beschouwd moeten worden.

(*) Als de hernieuwing niet wordt aangevraagd voordat de lopende vergunning vervalt, is er technisch sprake van een nieuwe vergunning en mag de vervallen vergunning niet meer gebruikt worden. De activiteiten moeten worden stilgelegd. 

Omdat het MER werd afgekeurd, verviel van rechtswege de aanvraag voor hernieuwing en moest er opnieuw van nul begonnen worden.

Nieuwe inrichtingen moeten voldoen aan de op dat moment geldende (strengere) regels, zoals een minimale afstand van 500 m tot een zone voor verblijfsrecreatie. Hierop werd in 2020 alvast een uitzondering aan de minister gevraagd en verkregen. Niet alleen hield de minister in dat besluit geen rekening met de natuurgebieden, ook het op te maken project-MER diende dus geen rekening te houden met de regels voor een 'nieuwe' inrichting.

Vergunning voor 5 jaar

De vorige vergunning werd in 1999 verleend voor 20 jaar (vóór 2018 was de standaardtermijn 20 jaar voor een vergunning), maar ook toen al was er sprake van een uitdoofscenario.
Een volgende verlenging na 2019 zou er niet meer in zitten…

Maar toch. In 2018 werd een hernieuwing aangevraagd voor 20 jaar, niet de gebruikelijke ‘onbepaalde duur’. 
Intussen werd er nog steeds geen alternatieve locatie gevonden voor het circuit.

In juni 2023 werd een vergunning voor 5 jaar (tot 2028) toegekend door Provincie Limburg in eerste aanleg, met de voorwaarde dat binnen de 3 maanden na verval alle constructies afgebroken moeten worden.
Anders zou het ‘uitdoofbeleid’ 40 jaar duren, en dat kan je toch moeilijk ‘daadkrachtig beleid’ of ‘geloofwaardig uitdoofbeleid’ noemen.

Uiteindelijk voor 7 jaar

Een van de juridische problemen bij deze 'beperkte' vergunning voor 5 jaar is dat er geen rekening wordt gehouden met het SBZ- en VEN-gebied. 

Ook worden door deze beslissing alle illegale constructies toch als 'vergund' beschouwd. De verplichting om binnen de 3 maanden na afloop van de termijn van de vergunning de infrastructuren af te breken, is bovendien juridisch discutabel, want stedenbouwkundige vergunningen worden verleend voor onbepaalde duur.

Wat als er na 5 jaar toch geen alternatieve locatie wordt gevonden? Wordt er dan weer een verlenging aangevraagd?
Of wat als de Belgische Rallycrossvereniging in beroep zou gaan en van de minister de oorspronkelijk aangevraagde 20 jaar vergund zou krijgen? 

Daarom ging de Limburgse Milieukoepel vzw samen met Natuurpunt Limburg vzw, uit voorzorg in beroep bij de bevoegde minister (op dat moment Zuhal Demir). De minister koos voor de middenweg en vergunde eind 2023 voor 7 jaar, tot 2030.

Tot 2030. Of toch ook nadien?

Natuurpunt vzw (niet te verwarren met Natuurpunt Limburg vzw) zag teveel graten in het dossier en trok naar de Raad voor Vergunningsbetwistingen.  Het moest gedaan zijn met het eeuwig uitstellen van een concreet uitdoofbeleid. Tijdens de procedure werd de klacht echter ingetrokken, ter bevordering van verdere gesprekken met de overheid en de sportverenigingen. Duivelsberg is immers niet het enige circuit voor lawaaisport. Het werd tijd dat er samen met alle belanghebbenden naar een duurzame oplossing gezocht werd. Dat doe je beter niet via de rechtbank. De huidige vergunning tot 2030 blijft dus gelden.

Intussen zit er een nieuwe minister op post. Vol verbazing lazen we eind oktober 2024 dit artikel in Het Belang van Limburg. Kersvers Vlaams minister van landbouw en omgeving Jo Brouns onderzoekt namelijk de mogelijkheid om SBZ te verplaatsen om het rallycrosscircuit Duivelsberg op de huidige locatie te kunnen laten voortbestaan na 2030.

Bij de Limburgse Milieukoepel vzw pleiten we voor andere pistes!
In de eerste plaats waken we over een gezond leefmilieu en behoud en bescherming van de natuur en de open ruimte. Hinder naar de omgeving moet maximaal vermeden worden! Dat geldt voor alle situaties, dus ook voor de motorsport.

Wordt vervolgd.

Moeilijke woorden gespot in dit artikel? Soms kunnen we niet om vakjargon heen. Als je iets niet begrijpt, neem dan een kijkje in onze verklarende woordenlijst

Beeld: Pexels.com